Zeevaart

CCS is onderdeel van een breed palet maatregelen voor CO₂-reductie, naast fundamentele innovaties in productieprocessen en –ketens, zoals biobased industrie, hernieuwbare energie, elektrificatie van de industrie, recycling, ontwikkeling van waterstof als energiedrager, geothermie etc. om de economie te verduurzamen. CCS wordt vooral beschouwd als een kosteneffectieve en snel toepasbare oplossing die er gedurende de transitie voor zorgt dat klimaatdoelstellingen kunnen worden gehaald.

Havenbedrijf Rotterdam, Gasunie en EBN onderzoeken daarom gezamenlijk de mogelijkheden om een basisinfrastructuur te realiseren voor het verzamelen en transporteren van CO₂ in het Rotterdamse havengebied, dat vervolgens opgeslagen kan worden in (lege) olie- en gasvelden onder de Noordzee.

Planning is deze haalbaarheidsstudie rond de jaarwisseling af te ronden. Bij een positieve uitkomst volgt dan verdere uitwerking van het project (engineering, governance, aansprakelijkheden, business case etc.). Het streven is om in 2018 een investeringsbeslissing te nemen. Het systeem kan dan in 2020 operatoneel zijn. De ambitie is om vanaf 2020 2 miljoen ton CO₂ per jaar op te slaan oplopend naar 5 miljoen ton per jaar in 2030. Alle industrieën in Rotterdam samen stootten in 2015 bijna 30 miljoen ton CO₂ uit.

Gasunie, Havenbedrijf en EBN gaan in het kader van de studie uit van een robuuste basisinfrastructuur voor transport en opslag (een ‘backbone’), waar diverse bedrijven hun CO₂ in kwijt kunnen. Door deze ringleiding (‘backbone’) en opslaginfrastructuur als een ‘collectieve voorziening’ op te zetten, zijn er belangrijke kostenvoordelen. De verwachting is dat dit ook gunstig doorwerkt in het Rotterdamse vestigingsklimaat, waar industrie straks met een lagere CO₂-footprint zal kunnen produceren dan elders.
Er lopen gesprekken met verschillende bedrijven in de chemie en raffinagesector over het afvangen en leveren van CO₂. Tot aanleg van de infrastructuur wordt pas overgegaan als duidelijk is dat bedrijven ook daadwerkelijk van het systeem gebruik gaan maken.

Het ligt in de bedoeling om, naast opslag onder de Noordzee, ook meer CO₂ aan tuinders te leveren en in de toekomst mogelijk ook aan andere (industriële) afnemers (CCU). Twee bedrijven, Alco en Shell, leveren nu al CO₂ aan de glastuinbouw in het Westland. Tuinders gebruiken dit om hun gewassen sneller te laten groeien. Onder invloed van zonlicht zetten planten CO₂ en water om in glucose en zuurstof.

CCS wordt op verschillende plaatsen in de wereld, met name buiten Europa, al succesvol toegepast. Eerdere initiatieven in Nederland vonden geen doorgang. De reden waarom dit nieuwe project als kansrijk wordt gezien is dat het nu gaat om opslag van CO₂ onder de Noordzee (niet onder land, zoals destijds beoogd bij Barendrecht), waarbij de CO₂ afkomstig is van industrie (niet van kolencentrales, zoals in het recent gestopte ROAD-initiatief) waarvoor op korte termijn geen volledig circulair of biobased alternatief is. Alle betrokken partijen zijn zich ervan bewust dat maatschappelijk draagvlak even wezenlijk is voor realisatie als technische, financiële en economische aspecten dat zijn.

Om de hinder zo veel mogelijk te beperken wordt de sloop gecombineerd met regulier onderhoud aan de nieuwe brug. In verband met de sloop- en onderhoudswerkzaamheden is de Oude Maas gestremd voor het scheepvaartverkeer en gelden er afsluitingen voor het wegverkeer en voor (brom)fietsers en voetgangers.

Betere doorstroming scheepvaart
Begin volgend jaar is de sloop zover gevorderd dat de scheepvaart de oostelijke doorvaart van de Nieuwe Botlekbrug kan gebruiken. Schepen van beide kanten kunnen dan de brug tegelijk passeren en hoeven dan niet meer op elkaar te wachten. Dit scheelt ook in de duur van een brugopening voor het wegverkeer. Er zijn dan 2 doorvaartopeningen met elk een doorvaartbreedte van ruim 87 m beschikbaar waardoor schepen makkelijker kunnen manoeuvreren. Goed nieuws voor de doorstroming en veiligheid op het water. Tot er gebaggerd is, is de diepgang van de oostelijke doorvaart nog wel tijdelijk beperkt tot circa 7 m (per week passeren gemiddeld 4 schepen met een diepgang van meer dan 7 m).

Afsluitingen voor wegverkeer
Voor het wegverkeer gelden de volgende afsluitingen van de nieuwe Botlekbrug (inclusief op- en afrit Digna Johannaweg):
›zaterdag 11 november van 02.00 uur tot zondag 12 november 24.00 uur
›zondag 19 november van 13.00 tot 16.00 uur
›woensdag 22 november van 22.00 uur tot donderdag 23 november 05.00 uur
›zondag 3 december van 12.00 tot 16.00 uur
›woensdag 13 december van 22.00 uur tot donderdag 14 december 05.00 uur

Verkeer moet er rekening mee houden dat in verband met voorbereidingen voor de afsluitingen de opritten eerder afgesloten kunnen zijn.

Stremmingen voor scheepvaartverkeer
In verband met de sloopwerkzaamheden is de Oude Maas gestremd voor al het scheepvaartverkeer op de volgende data:
›zaterdag 11 november van 02.00 tot 18.30 uur (doorvaartmogelijkheid tussen 09.30 en 12.00 uur)
›zondag 19 november van 06.00 tot 18.00 uur
›zondag 3 december van 06.00 tot 18.00 uur

Mochten de sloopwerkzaamheden op 11 november niet of deels niet doorgaan dan worden deze verplaatst naar zondag 12 november van 02.00 tot 18.30 uur. Ook dan is er voor de scheepvaart een doorvaartmogelijkheid gecreëerd tussen 09.30 en 12.00 uur.

In verband met onderhoudswerkzaamheden is de Oude Maas gestremd op de volgende data:
›woensdag 13 december van 22.00 uur tot donderdag 14 december 05.00 uur
›woensdag 22 november van 22.00 uur tot donderdag 23 november 05.00 uur

Afsluitingen (brom)fietsers
De nieuwe Botlekbrug is voor (brom)fietsers afgesloten op:
›zaterdag 11 november 02.00 uur tot zondag 12 november 24.00 uur
›zondag 19 november en zondag 3 december van 08.00 tot 18.00 uur
›woensdag 22 november van 22.00 uur tot donderdag 23 november 05.00 uur
›woensdag 13 december van 22.00 uur tot donderdag 14 december 05.00 uur

Reservedagen
Bij onvoorziene omstandigheden en slecht weer kan het zijn dat de werkzaamheden uitgesteld en verschoven worden naar de geplande reservedagen. Reservedagen zijn zondag 12 en zondag 17 december.

Omleidingen wegverkeer
Doorgaand verkeer kan via de Botlektunnel. Verkeer van en naar Hoogvliet wordt omgeleid via de Spijkenisserbrug. De omleiding wordt met gele borden aangegeven. Routeplichtige gevaarlijke stoffen worden omgeleid via de eilandenroute.

Omleidingen langzaam verkeer
Voetgangers en (brom)fietsers worden omgeleid via de Spijkenisserbrug en Hartelbrug. De extra reistijd bedraagt 15 minuten. De omleiding wordt met gele borden aangegeven.

Gratis sms-service Rijkswaterstaat bij afsluitingen en stremmingen
Door BBRUG AAN te sms’en naar 3669 kunnen (vaar)weggebruikers zich aanmelden voor de gratis sms-service zodat zij direct op de hoogte zijn van (langdurige) afsluitingen van de Botlekbrug en stremmingen van de Oude Maas.

Hinder voor de omgeving
Vanaf 20 november wordt de betonnen pijler aan de oostzijde gesloopt. Dit gebeurt op werkdagen tussen 07.00 en 19.00 uur. Hiervoor gebruikt de aannemer een hydraulische sloophamer. Dit veroorzaakt geluidshinder voor de directe omgeving.

Over de Botlekbrug
De nieuwe Botlekbrug, een van de grootste hefbruggen in Europa, is sinds 2015 in gebruik. De brug is een belangrijke schakel voor weg-, spoor- en scheepvaartverkeer. De afmetingen, het gewicht en de aanwezige techniek maken de brug uniek. Het belangrijkste voordeel van de nieuwe Botlekbrug is dat deze meer weg- en treinverkeer aan kan dan de oude brug (meer rijstroken). De nieuwe brug is ook hoger, waardoor deze minder vaak open hoeft (van 50 naar 20 openingen per dag). Gemiddeld gaat de brug 6.000 keer per jaar open om schepen te laten passeren. De gemiddelde duur van een opening is 11 minuten.

De oefening is bedoeld om ondernemingen en instanties in de haven bewuster en weerbaarder te maken voor digitale bedreigingen. De uitkomsten worden geanalyseerd en de lessen hieruit worden gedeeld met de deelnemers.

Vitaal Proces
De afwikkeling van het scheepvaartverkeer in de Rotterdamse haven is door de rijksoverheid als vitaal proces benoemd. Dat betekent dat het voor Nederland van groot belang is dat deze afwikkeling zo goed en vlot mogelijk verloopt.
Dat was in april 2017 het startpunt van een collectieve crisisaanpak op het gebied van cyber in de Rotterdamse haven. ‘CyberNautics2017’ is een belangrijke mijlpaal in die ontwikkeling.

Deze benadering is geïnitieerd door alle partners in de haven, waaronder het Havenbedrijf Rotterdam, het Loodswezen, digitale havendienstverlener Portbase, de verschillende containerterminals en reders en het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC). De aanpak is ontwikkeld in samenwerking met consultantbureau Berenschot en bestond uit diverse voorbereidende trainingen en de oefening op 2 november.

In juni 2017 bleek een cyberaanval de Rotterdamse haven te hebben geraakt. Hoewel de aanval beperkt bleef tot één onderneming, is het van belang gebleken dat niet alleen individuele bedrijven, maar ook ketens van ondernemingen inzicht hebben in hun digitale afhankelijkheden en wat zij kunnen en moeten doen in geval van een cyberaanval.

FERM
In 2016 is FERM gelanceerd, een programma dat het bewustzijn over digitale kwetsbaarheden en risico’s bij bedrijven in de Rotterdamse haven verhoogt. Ondernemingen in en rondom de haven van Rotterdam wordt aangeraden zich aan te melden bij FERM en deel te nemen aan de verschillende activiteiten op het gebied van het verder versterker van cyberweerbaarheid.

Meer informatie over FERM.

Kijk hier naar een korte introductievideo van FERM:

De vestiging van het Offshore Center Rotterdam past in het beleid van het Havenbedrijf om de van oorsprong sterk ontwikkelde Rotterdamse cluster van bedrijven in offshore en maritieme sector verder te ontwikkelen.

70 ha land, 1600 m kade
Het Offshore Center komt in de Prinses Alexiahaven tegen de zeewering te liggen ter hoogte van de ligplaats van de Pioneering Spirit. Het wordt een centrum waar topbedrijven samenwerken in de markten offshore wind, decommissioning en olie & gas met activiteiten als constructie, assemblage, heavy lift, logistiek en (de)mobilisaties. Zowel op het gebied van offshore windparken als decommissioning liggen hier de komende jaren volop kansen. Door het Offshore Center kan de haven daarop tijdig inspelen en de verwachte groei in de offshore aan Rotterdam binden. In totaal wordt het Offshore Center 70 hectare groot en beschikt het straks over 1600 meter ‘heavy load’ diepzeekade met de benodigde bijbehorende infrastructuur.

Offshore in Rotterdam
Van oudsher is Rotterdam een toonaangevende haven voor de maritieme industrie. Er zijn zo’n 900 bedrijven actief in deze sector. Die positie is gebaseerd op de scheepsbouw en olie- en gassector. Sinds enige tijd heeft het Havenbedrijf offshore als speerpunt van zijn beleid, met als belangrijkste aandachtsgebieden windenergie en decommissioning. Dat leidde onder meer tot de afbouw van de Pioneering Spirit en de vestiging van Sif (een bedrijf dat is gespecialiseerd in het produceren van funderingen van windturbines).

In dit verband hebben vorig jaar enkele Rotterdamse bedrijven een manifest getekend: ‘Rotterdam Offshore Wind Coalition’. Daarnaast faciliteren het Havenbedrijf Rotterdam en de Rotterdam Port Promotion Council de Rotterdam Offshore Community. De community heeft als doel om deze bedrijven met elkaar te verbinden en zo samenwerking, kennisdeling en business binnen het cluster en daarbuiten te stimuleren. Een volgende stap is de ontwikkeling van het Offshore Center Rotterdam.

AIDAprima gaat nu cruises Tenerife – Gran Canaria varen. Op 15 maart volgt de AIDAperla het schip op. Dit zusterschip zal ook wekelijks Rotterdam aandoen en net als de AIDAprima zijn stroom betrekken van een truck met LNG als het voor de kant ligt van CruisePortRotterdam.

De AIDAprima arriveerde voor de eerste maal op 5 mei 2006 om wekelijks te varen tussen Hamburg, Southampton (Londen), Le Havre (Parijs), Zeebrugge (Brussel) en Rotterdam. Er kunnen maximaal 4200 passagiers aan boord. Door de komst van het schip steeg het aantal calls van cruiseschepen in de Rotterdamse haven aanzienlijk.

Het realiseren van het project WLR sluit aan bij de doelen uit de Leidse Warmtevisie en het regionale energieakkoord Holland Rijnland. Dit akkoord maakt het mogelijk om een flinke stap te maken in een aardgasvrij Leiden, met betrouwbare en duurzame warmte voor 13.000 huishoudens en 200 bedrijven. Op dit moment worden uitbreidingsmogelijkheden onderzocht in Leiden Zuidwest en het Stationsgebied.

Warmtenetten spelen in het nieuwe regeerakkoord een grote rol in de energietransitie. Momenteel wordt ongeveer de helft van de energie in Nederland ingezet voor het verwarmen van gebouwen, kassen en voor productieprocessen. Tegelijkertijd, is in de Rotterdamse havens een grote hoeveelheid restwarmte beschikbaar. Dit is warmte die nu voor een groot deel nog wordt ‘weggegooid’. Dit stadverwarmingsproject gebruikt deze restwarmte, vervangt daarmee aardgas en brengt zo de uitstoot van broeikasgassen aanzienlijk terug.

Voor de levering van restwarmte aan Leiden wordt een warmtetransportleiding aangelegd. In de verdere uitwerking van de warmtetransportleiding, door Warmtebedrijf Rotterdam, wordt in samenwerking met Warmtealliantie Zuid-Holland gekeken naar mogelijke kansen voor aansluitingen van andere projecten of bedrijven langs het tracé van Rotterdam naar Leiden.

Warmtealliantie Zuid-Holland
De provincie Zuid-Holland, Havenbedrijf Rotterdam, Gasunie, Eneco en Warmtebedrijf Rotterdam, sinds begin dit jaar verenigd in de Warmtealliantie Zuid-Holland, lanceerden dit voorjaar een plan voor een regionaal warmtesysteem: een hoofdinfrastructuur met onafhankelijk netbeheer waar alle partijen warmte aan kunnen leveren en van kunnen afnemen. Via distributiebedrijven gaat de warmte uiteindelijk naar huishoudens, tuinders en bedrijven. De Warmtealliantie ziet voldoende kansen om circa 500.000 huishoudens en een deel van het kassengebied aan te sluiten op een regionaal warmtesysteem. Daarmee wordt op jaarbasis ruim 1 miljoen ton CO2-reductie bereikt.

De ambitie is om bestaande leidingen te bundelen in een grootschalig, open netwerk in Zuid-Holland, deze aanpak bevindt zich in de ontwikkelingsfase. Met warmte uit de industrie in de haven van Rotterdam maar ook uit geothermie-bronnen en biogas streeft de Warmtealliantie Zuid-Holland naar een brede inzet van verschillende bronnen.

Over Nuon
Voor de levering van restwarmte aan Leiden wordt een warmtetransportleiding aangelegd. In de verdere uitwerking van de warmtetransportleiding, door Warmtebedrijf Rotterdam, wordt in samenwerking met Warmtealliantie Zuid-Holland gekeken naar mogelijke kansen voor aansluitingen van andere projecten of bedrijven langs het tracé van Rotterdam naar Leiden.

Warmtebedrijf Rotterdam
Warmtebedrijf Rotterdam transporteert warmte uit de Rotterdamse haven naar gebieden met een warmtevraag. Het gaat om industriële restwarmte die anders geloosd wordt. De warmte wordt nuttig ingezet in industriële processen of als stadsverwarming. Hierdoor vermindert het gebruik van fossiele brandstof en daarmee de CO2-uitstoot en de lokale luchtkwaliteit verbetert.