Zeevaart

De VNPI voerde deze studie uit in samenwerking met het Havenbedrijf Rotterdam en Gasunie. Hiervoor werden data gebruikt van de raffinaderijen van BP, ExxonMobil, Gunvor, Shell en Zeeland Refinery.

Het is voor het eerst dat de aanbodzijde van warmte vanuit de raffinagesector zo helder in beeld is gebracht. De resultaten worden vanmiddag bekend gemaakt op een bijeenkomst in Den Haag.

VNPI-directeur Erik Klooster noemt de uitkomst van de studie verrassend. “De resultaten overtreffen eerdere verwachtingen van de beschikbare volumes. Dat is goed nieuws. De beschikbare warmte verdwijnt nu in koelwater en naar de lucht via de schoorsteen. Als we die gebruiken in warmtenetten bespaart dat de inzet van aardgas voor zo’n 230.000 tot op termijn 420.000 huishoudens. Potentieel leidt dat weer tot een teruggang in CO2-uitstoot van 500-1000 kiloton per jaar.”

De warmte uit de raffinagesector vormt een belangrijk aanbod voor de hoofdinfrastructuur die de eerder dit jaar gevormde Warmtealliantie Zuid-Holland wil realiseren. Partners hierin zijn Havenbedrijf Rotterdam, Gasunie, Provincie Zuid-Holland, Eneco en Warmtebedrijf Rotterdam.

Voor raffinage is zeer veel warmte op een hoge temperatuur nodig. Tegelijkertijd moeten de productstromen ook afgekoeld worden. Het nuttig gebruiken van de restwarmte biedt raffinaderijen de mogelijkheid om efficiënter met hun energieverbruik om te gaan, aangezien het afgekoelde water in een warmtetransportnet in een gesloten systeem ook weer retour komt en dan voor koeling kan worden aangewend.

De kans is groot dat dit voor lange tijd de laatste keer is dat het grootste containerschip van de wereld voor de eerste maal arriveert in Rotterdam. Nadat rederijen decennia lang steeds grotere schepen bouwden, zetten de grote containerrederijen tegenwoordig in op verduurzaming van de vloot in plaats van schaalvergroting. De haven van Rotterdam is zeer goed bereikbaar voor dit soort schepen maar wereldwijd kunnen ze in steeds minder havens terecht.

Degenen die dit historisch moment ondanks het late uur willen meemaken, kunnen dat het beste doen in de duinen bij:
de Snackbar Smickel Inn 'Balkon van Europa'
Slag Maasmond 10
Maasvlakteweg haven 9900
3199 KH Rotterdam

Daar kan men rond 21.30/22.00 uur de OOCL HongKong nog bij daglicht voorbij zien varen. Het schip blijft een kleine twee etmaal bij de Euromax.
Zaterdag en zondag vaart de FutureLand ferry langs het schip.

Na vijftien jaar trouwe dienst, worden de windturbines binnenkort gedemonteerd. Het streven is iedere week twee turbines af te breken waarna direct gestart wordt met het slopen van de bestaande fundamenten en aanleggen van de infrastructuur voor de nieuwe turbines. Tussen het demonteren van de huidige windturbines en het plaatsen van de nieuwe zit ongeveer een jaar. Naar verwachting zijn de nieuwe turbines vanaf begin 2019 in bedrijf.

Duurzame ambitie

Op dit moment staat er voor 200 megawatt (MW) aan windturbines in het havengebied opgesteld, dat is zo’n 6,5 procent van het nationale vermogen aan windenergie opgewekt aan land. Het Havenbedrijf heeft de ambitie dit uit te breiden naar 300 MW totaal opgestelde vermogen in 2020.

CFO Paul Smits van het Havenbedrijf Rotterdam licht tijdens Shakedown aan presentator Mare Straetmans (managing director PortXL) en de zaal toe met welke startups het Havenbedrijf de samenwerking aangaat.
Foto: Marc Nolte

Pilots en intentieverklaringen
Het Havenbedrijf Rotterdam tekende voor een kwartet doorontwikkelingen. Zo werden pilotcontracten gesloten met virtual reality training programma Parable en maritiem augmented reality-aanbieder FEO AR. Met bevrachtingsapp voor de binnenvaart 4Shipping en sanitaire afvalstoffen recyclaar Liquid Gold werden intentieverklaringen ondertekend.

Nieuwe partners
Tijdens de Shakedown-bijeenkomst werd ook bekend gemaakt dat Rotterdam The Hague Airport, de Gemeente Rotterdam en Thales als nieuwe partners tot het PortXL-netwerk zijn toegetreden.

Parable
Dankzij de door Parable ontwikkelde virtual reality-oplossing kan de Industriële Brandbestrijdings Pool (IBP) in de Rotterdamse haven vaker en efficiënter trainen, waardoor het gereedheidsniveau verder verbeterd wordt.

FEO AR
Door de augmented reality-brillen van FEO AR kunnen deskundigen op afstand meekijken bij storingen aan boord van de meetvaartuigen van het Havenbedrijf Rotterdam. Door deze ‘slimme bril’ wordt de inzetbaarheid van de vaartuigen verhoogd.

4Shipping
4Shipping is een digitale marktplaats die vraag en aanbod van containers per binnenvaart transparanter en daardoor efficiënter maakt. Dit betekent uiteindelijk een verbetering van de concurrentiepositie van de binnenvaart.

Liquid Gold
Liquid Gold ontwikkelt technologie waarmee waardevolle fosfor en stikstof teruggewonnen kan worden uit urine in sanitaire afvoersystemen aan boord van schepen. De opbrengsten die hiermee gegenereerd worden, dragen bij aan mogelijke kostenverlaging voor Rotterdam bezoekende schepen en daarmee aan een betere concurrentiepositie van de Rotterdamse haven als geheel.

Over het PortXL-traject
PortXL is in 2015 opgericht door het Havenbedrijf Rotterdam samen met partners Van Oord, Vopak, Boskalis EY, Uniper, Rabobank, Rotterdam Port Fund, InnovationQuarter en Erasmus Centre for Entrepreneurship. Het is het enige havengerelateerde start-up programma ter wereld. PortXL scout wereldwijd naar start-ups in de sectoren Transport & Logistiek, Energie, Chemie & Raffinage en Maritiem.

Na de in februari gehouden ‘Selection Days’ hebben tien geselecteerde start-ups de afgelopen drie maanden hard gewerkt om hun innovaties naar het volgende niveau te tillen. Zij zijn daarbij intensief gecoacht door mentoren, partners en experts vanuit het PortXL netwerk. Tijdens Shakedown presenteerden de start-ups hun vooruitgang.

De vernieuwde gate past in de grootschalige herstructurering van terminals en infrastructuur op de voormalige Home terminal van ECT. Na revitalisering ontstaat een uniek multimodaal shortsea cluster met uitstekende toegang tot de Europese afzetgebieden via binnenvaart, spoor en weg. “De ontwikkeling van deze nieuwe gate en de City Terminal past in het beleid van het Havenbedrijf dat erop gericht is de haven bereikbaar te houden en oude havengebieden in de buurt van de stad te vitaliseren en hergebruiken”, aldus Ronald Paul, COO Havenbedrijf Rotterdam. De ontsluiting van de City terminal komt mede tot stand met subsidie van de Provincie Zuid-Holland en de Gemeente: “De nieuwe terminal versterkt de kracht van de Rotterdamse haven. Dat is goed voor de economie en de werkgelegenheid. Niet alleen in de haven maar ook in de greenports in Zuid Holland. De Rotterdamse haven wordt steeds belangrijker voor de import en in de naaste toekomst ook voor de export van versproducten uit de greenports. Wij hebben daarom geïnvesteerd in gedeelde faciliteiten en goede infrastructuur rond de terminal, aldus gedeputeerde Floor Vermeulen van de provincie Zuid-Holland.

Bereikbaarheid
In de tijd van de Home terminal ontstonden bij pieken regelmatig opstoppingen op de Reeweg, de verbindingsweg tussen de terminal en de A15. In die tijd bezochten per etmaal maximaal zo’n 900 trucks de terminal. Het Havenbedrijf verwacht nu een toestroom van maximaal 2500 tot 3.000 vrachtwagens per etmaal. Maar het verwacht veel minder files door het een verregaande automatisering, de aanleg van aanzienlijk meer parkeerplaatsen, het gebruik van de cargocard en de aanpassing van de infrastructuur. Als extra maatregel om dit toekomstige verkeer vlot af te kunnen wikkelen heeft het Havenbedrijf recent het kruispunt ‘Reeweg – Bodaanweg’ op de openbare weg aangepast. Dit kruispunt vormt de ontsluiting van/naar de A15. In 2016 is er een extra rijstrook aan dit kruispunt toegevoegd en is de regeling van de verkeerslichten aangepast, zodat het doorgaande verkeer van/naar de snelweg A15 en het afslaande/invoegende verkeer van de City Terminal beter geregeld wordt.

Shortsea cluster
De aanzienlijk verbeterde gate past beter bij de zeer diverse eisen van de verschillende gebruikers van de City terminal: SCA (breakbulk), RST (containers) RSC (treinterminal) Kramer (containerreparatie en –opslag), Douane, MRS (containerdienstverlening) en Kloosterboer (gekoelde lading). Met Steinweg, de eigenaar van de containeroverslagbedrijven RST en Uniport, is overeenstemming bereikt over contract¬verlenging, uitbreiding en verdere groei van het shortsea segment. Met Kramer en MRS zijn overeenkomsten gesloten over het realiseren van twee nieuwe empty depots op het terrein die zich ook gaan toeleggen op het verder behandelen van reefer containers. Met RSC lopen momenteel gesprekken over verdere uitbreidingen.

Coolport
Een belangrijke pijler bij de herontwikkeling is Coolport, een nieuwe koel-vriesloods in het hart van het Shortsea-gebied. Coolport, onderdeel van het Kloosterboer concern, zal zorgen voor nieuwe lading en werkgelegenheid voor Rotterdam. Coolport heeft inmiddels de eerst lading mogen ontvangen.

De diensten gaan schippers bijvoorbeeld controleren op de registratie van de arbeids- en rusttijden en bemanningssterkte. Ook worden de grootste risico’s en eventuele patronen in overtredingen geïnventariseerd.
Met die informatie kunnen de diensten hun toezicht aanscherpenen actie ondernemen daar waar de risico’s het grootst zijn en de veiligheid het meest wordt vergroot.
De duw- en sleepvaart is verantwoordelijk voor het verplaatsen van drijvende objecten over het water, zoals andere schepen, vrachtduwbakken of pontons. Deze scheepstypes zijn zowel binnen als buiten de havens actief.

De directeuren zijn afkomstig uit alle hoeken van de Rotterdamse maritieme wereld: van commodity traders tot reders, van zakelijke dienstverleners tot scheepsbouwers en offshorebedrijven. Bedrijven als Anthony Veder, VOPAK, Vitol en Kotug en brancheorganisaties als de Rotterdam Maritime Services Community en de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders vertegenwoordigen de rijkdom van het Rotterdamse maritieme speelveld. Via de Rotterdam Maritime Board worden acties die het maritieme vestigingsklimaat versterken, sneller en effectiever opgepakt. De gemeente gaat deze acties waar mogelijk opvolgen en zal bij de uitvoering daarvan intensief samenwerken met de Drechtsteden, het Havenbedrijf Rotterdam en Rotterdam Partners.

Logische stap

Het maritieme bedrijfsleven is niet alleen actief in de Rotterdamse haven, maar strekt zich uit tot in de stad én de wijde omgeving van Rotterdam. De samenwerking van Rotterdam met het regionale maritieme bedrijfsleven is dus een logische stap. Toch onderscheidt Rotterdam zich hiermee: wereldleider Singapore is de enige andere havenstad met zo’n maritieme adviesraad die de volle breedte van het maritieme cluster beslaat.

“De leden van de Board opereren in internationale maritieme netwerken en hebben dus goed zicht op actuele marktontwikkelingen”, stelt wethouder Adriaan Visser (o.a. Haven). “Zij zijn waardevol omdat zij nieuwe kansen te signaleren voor de maritieme bedrijven in onze stad en haven. Daar zit de kracht van onze maritieme sector dan ook: vooruit kijken en slim en flexibel inspelen op ontwikkelingen.”

Maritieme hoofdstad van Europa

Rotterdam heeft zich de afgelopen jaren ingezet om het ondernemersklimaat voor alle maritieme sectoren verder te versterken. Dat leidde tot acties op het gebied van onderwijs, innovatie, promotie en acquisitie. De Rotterdam Maritime Board is een logische vervolgstap.

Wethouder Maarten Struijvenberg (Werkgelegenheid en Economie). “Het totaalpakket in Rotterdam en omgeving is goed: de slimste haven, excellent in scheepsbouw, scheepvaart, offshore en maritieme zakelijke dienstverlening én met uitstekende vestigingsvoorwaarden voor hoofdkantoren en commodity traders. Met de leden van de Board als ambassadeur zetten we Rotterdam stevig op de kaart als maritieme hoofdstad van Europa.”

Bron: Persberichten Gemeente Rotterdam

Vanwege de grote energievraag van de Rotterdamse industrie onderzoekt het Havenbedrijf Rotterdam de mogelijkheden om op grote diepte geothermie te winnen. Op 5 km diepte is het immers zo’n 170° C. Als die warmte in de vorm van heet water naar boven kan worden gebracht, dan kan dat een goede duurzame energiebron zijn voor met name de productie van stoom voor de industrie. Bovendien kan het water, enigszins afgekoeld nadat het benut is door de industrie, gebruikt worden voor verwarming van woningen en kassen via een regionaal warmtenet.

Op 4 tot 8 km onder het Nederlandse maaiveld ligt het zogenoemde Dinantien: een laag die vanwege de diepte (relatief hoge temperatuur) en de samenstelling (doorlatendheid) kansrijk is voor de winning van geothermie. Vooronderzoek laat zien dat de kans om dit in het havengebied succesvol te doen het grootst is op de Maasvlakte en in het westelijk deel van de Europoort. Hier ligt de laag op ongeveer 5 km diepte.

Het onderzoek naar geothermie in het westelijk havengebied is onderdeel van de Green Deal Ultradiepe Geothermie die op 19 juni 2017 gesloten is. Zeven samenwerkingsverbanden van bedrijven hebben met het Ministerie van Economische Zaken afgesproken de mogelijkheden voor geothermie op grote diepte te onderzoeken op diverse locaties in Nederland. Het ministerie, EBN en TNO faciliteren deze onderzoeken. De partijen die de Green Deal ondertekend hebben delen met elkaar kennis en ervaring. Voor het westelijk havengebied werken het Havenbedrijf en de NAM samen aan het onderzoek.

Er worden nu verschillende dingen tegelijk in gang gezet. Belangrijk is het technisch onderzoek naar de mogelijkheden en risico’s van winning van geothermie op deze diepte en deze locatie. Dat onderzoek bestaat voor een groot deel uit de analyse van reeds beschikbare seismische data van de ondergrond. Net zo belangrijk zijn de afzetmogelijkheden voor de stoom en warmte: er moet vraag zijn naar geothermie en deze moet kunnen concurreren met andere bronnen.

Daarnaast gaat het Havenbedrijf een opsporingsvergunning aanvragen om met boringen te kunnen onderzoeken of hier op deze diepte geothermie te winnen is. Het verkrijgen van zo’n vergunning duurt een half tot een heel jaar. Als het technisch onderzoek aangeeft dat proefboringen kansrijk zijn, dan vinden die naar verwachting op zijn vroegst in 2019 plaats. Blijkt daaruit dat de geothermie daadwerkelijk is te winnen, dan is daarvoor vervolgens een aparte winningsvergunning nodig.

Het Havenbedrijf ziet zichzelf niet primair als exploitant van geothermie, maar zoekt een of meerdere bedrijven die dit kunnen en willen. Dit kan een consortium zijn waarin ook afnemers en mogelijk het Havenbedrijf participeren. Belangrijkste rol van het Havenbedrijf in de nu komende fase is het onderzoeken van de mogelijkheid om met geothermie de haven te verduurzamen en de CO₂-footprint van de industrie te verlagen.

De Queen Elizabeth 3 is gebouwd op de Fincantieri Monfalcone- scheepswerf bij Venetië en gedoopt op 11 oktober 2010 door koningin Elisabeth. Het schip is 294 meter lang en 32,3 meter breed. Het heeft zestien dekken en biedt plaats aan 3100 passagiers/bemanningsleden. De topsnelheid van het schip is 43,4 kilometer per uur. De Queen Elizabeth bezocht Rotterdam reeds twee maal . De laatste keer op 15 december 2013 was het schip eigenlijk bestemd voor Amsterdam maar week het vanwege het slechte weer uit naar Rotterdam.

Titanic
De Queen Elizabeth 3 is op de Queen Mary 2 na het grootste schip dat ooit werd gebouwd door Cunard. Cunard Line werd in 1839 door Samuel Cunard opgericht. Het schip had beroemde schepen in de vaart als de Britannia, één van de eerste transatlantische passagiersschepen ter wereld en de Lusitania, het schip dat in 1915 door een Duitse torpedo tot zinken werd gebracht. In 1934 fuseerde de rederij met zijn grootste concurrent White Star Line, de voormalige eigenaar van de Titanic. Eind jaren vijftig kreeg de rederij haar naam weer terug: Cunard Line. Tegenwoordig behoort de rederij – net als Holland America Line - tot het Amerikaanse cruiseconcern Carnival Corporation. De rederij telt drie bekende schepen: Queen Mary 2, Queen Victoria 2 en de Queen Elizabeth 3.

Bron: Cruisevaart op Rotterdam van Cor van Gent

De Symphony Provider is bijna 125 meter lang en in maart in Duitsland te water gelaten. Het is gemaakt voor Symphony Shipping, dat vorig jaar reeds zusterschip Symphony Performer afnam. Met een speciaal positioneringssysteem kan het schip exact op positie worden gehouden en door de bouw past er zeer grote lading op het laaddek. Met dit schip zullen de pijpen aangevoerd gaan worden voor Allseas die momenteel in de Zwarte Zee werkt aan Turkstream. De gehele ‘transfer’ van pijpen op volle zee gebeurt volautomatisch. Het schip is gedoopt door Poulien Wolfswinkel, de partner van Allseas eigenaar Edward Heerema.