Zeevaart

Maasvlakte 2, de uitbreiding van de Rotterdamse haven, is opgespoten met zand diep opgezogen uit de bodem van de Noordzee. Dit zand is rijk aan fossielen uit lang vervlogen tijden. Botten, tanden en kiezen en geweien, ze vertellen allemaal een verhaal over de bewoners van toen. Zo'n 30.000 jaar geleden bevolkten mammoeten, hyena's en vele andere diersoorten de bodem van de huidige Noordzee. Op deze fossielendag staan de botten-, artefacten-, gesteenten- en schelpenexperts klaar om al uw eigen vondsten te determineren. Experts geven tijdens lezingen achtergronden en inzichten over het leven voor onze kust tijdens de laatste IJstijd. Toegang is gratis.

Lezingenprogramma zondag 29 januari

• 12.00 u Walter Langendoen (Lid Werkgroep Pleistocene Zoogdieren (WPZ): ‘De invloed van recente zandsuppletie op het Maasvlaktestrand.’
  De eerste zandsuppletie Maasvlaktestrand was in 2008. Wat is er veranderd na de zandsuppletie in 2016? Zijn er nog fossielen te vinden?

• 12.45 u Frank Wesselingh (bioloog/geoloog Naturalis): ‘Langs ijsbergen en Nijlpaarden: Op schelpen safari in de Noordzee.’
  De Noordzee heeft een bewogen geschiedenis. Het ontstaan, rond 150 miljoen jaar geleden is een schitterend ongeluk geweest. Toentertijd was het een vulkaangebied.

Maar ook in een jonger verleden is er van alles veranderd. Soms was de Noordzee een toendra of poolwoestijn, dan weer een aangenaam warme zee met dieren die we nu in de Middellandse Zee aantreffen. De fossiele schelpen uit de ondergrond bieden een blik op de dynamische geschiedenis. Ze verhalen over verdwenen oer-rivieren, tsunami's en ijsbergen. Duik met Frank mee de geschiedenis in van de Noordzee.

• 13.30 u Francien Dieleman (Naturalis Biodiversity Center):, ‘Muizenkiezen? Wat moet je ermee? Lezing over het dateren van de grote zoogdieren van Maasvlakte 2 met behulp van kleine zoogdieren.’

Op het Maasvlaktestrand bevinden zich duizenden tot misschien wel miljoenen kiesjes van woelmuizen uit lang vervlogen tijden. Maar wat kun je met zulke onooglijke dingetjes van een paar millimeters? Voor de biostratigrafen hebben woelmuiskiesjes een hoge wetenschappelijke waarde. Door de snelle evolutie van woelmuizen, die zichtbaar is in de bouw van de kiesjes, kun je er namelijk prima aardlagen mee dateren. Wat vertellen de kiesjes van de Maasvlakte 2 ons over de grote zoogdieren van Maasvlakte 2?

• 14.15 u Hansjorg Ahrens (Educator bij Naturalis) 'Nederland Fossielenparadijs.’
  De Maasvlakte in de context van andere mogelijke vindplaatsen, waaronder zandzuigerijen.

• 15.00 u Georgina Wiersma (Dutch Shark Society) :‘Haaien, roggen en de Grote Eikapseljacht in Nederland.’
  Tijdens deze dag zal Georgina Wiersma alles uitleggen over de ‘Grote Eikapseljacht’. En over haaien, roggen en onderzoek naar deze dieren in Nederland. Bekijk de
  vele soorten eikapsels en ontvang je eigen Determinatiegids.

De lezingen zijn gratis, duren een half uur en vinden plaats op het VIP-Deck in FutureLand.

Bottendokters

Gedurende de gehele dag kan je bij de volgende experts terecht met je meegenomen fossielen:
• Charlie Schouwenburg (lid WPZ, specialisatie roofdieren)
• Dimitri Schiltmans (Archeoloog Gemeente Rotterdam (BOOR) en lid Werkgroep Steentijd Noordzee WSN)
• Hansjorg Ahrens, (Educator bij Naturalis, specialisatie Pleistocene zoogdieren)
• Walter Langendoen (lid WPZ, lid WSN en voorlichter FutureLand)
• Francien Dieleman ( verbonden aan Naturalis Biodiversity Center)
• Sander Schouten (Natuurhistorisch Museum Rotterdam, specialisatie: reptielen, amfibieën en zoogdieren)
• Frank Wesselingh (bioloog en geoloog Naturalis)
• Jerry Streutker (lid WPZ, specialisatie: zoogdieren, vogels, vissen en reptielen)

Gratis kinderworkshops
Steentekenen
Ervaren kunstdocente Joanna Smolarz verzorgt een bijzondere workshop steen-tekenen voor kinderen gedurende de gehele dag in FutureLand. Ze gaat aan de slag met de onuitputtelijke bron van inspiratie die Maasvlakte 2 biedt. Aan de workshop zijn geen kosten verbonden en de deelnemende kinderen mogen hun mooi gekleurde steen mee naar huis nemen.

Microfossielen uit het Maasvlakte gruis
Tijdens deze gratis workshop krijg je uitleg welke fossielen je zoal in het gruis van het Maasvlaktestrand kan vinden en waar je op moet letten om ze op te sporen. Daarna ga je zelf zoeken in vers gruis van de Maasvlakte en kan je de gevonden fossielen direct bekijken onder de microscoop en laten determineren. Deelname is voor kinderen tot max 12 jaar. De gevonden fossielen mag je mee naar huis nemen.

De workshop vindt plaats om 13.00 u en 15.00 u, max 10 deelnemers per workshop. Deelnamebewijs is op te halen bij de informatie balie.

Valentijnsvaart 12 februari
Zondag 12 februari vaart de FutureLand Ferry als ware 'Love Boat' door de nieuwe havens van Maasvlakte 2. Vaar mee tijdens de romantische tocht en word óók verliefd op de Rotterdamse haven. De FutureLand Ferry gooit om 11:30 uur de trossen los. Tijdens de extra lange rondvaart (90 min.) zien jullie het nieuwste havengebied van Rotterdam, met de modernste containerterminals in bedrijf. Maar ook offshore gigant de Pioneering Spirit, het grootste vaartuig ter wereld. Jullie varen ook richting Europahaven, waar containerschepen van over heel de wereld worden gelost en geladen.

Verwenbrunch
Een romantische brunch maakt de vaartocht compleet. Geniet samen met je geliefde(n) van het heerlijke brunchbuffet. De kosten voor deze 'Love Boat-tour' bedragen € 29,50 per persoon, inclusief welkomstdrankje en uitgebreid buffet. Kinderen tot en met elf jaar varen en brunchen mee voor € 19,50 en tot en met 2 jaar gratis.
Wie op dezelfde dag ook een rondrit wil maken, kan kiezen voor een combiticket. Deze kost € 33,00 per persoon en voor kinderen € 23,00.

Over FutureLand
FutureLand is toegankelijk voor jong en oud, je beleeft er de haven van de toekomst. FutureLand ligt midden in de Rotterdamse haven en biedt uitzicht op Maasvlakte 2 in ontwikkeling. Het informatiecentrum is geopend van dinsdag tot en met vrijdag en op zondag. Van 1 mei tot 1 oktober is FutureLand ook alle zaterdagen geopend. De toegang is gratis. De FutureLand Express en de FutureLand Ferry staan het gehele jaar klaar voor rondritten en vaartochten door de nieuwe havens. Het informatiecentrum is in de ANWB-verkiezing Leukste uitje van 2017 gekozen als tweede leukste uitje van Zuid-Holland. Bekijk het jaarprogramma op www.futureland.nl. Adres FutureLand: Europaweg 902, 3199 LC Maasvlakte, Rotterdam Havennummer 8360.

Met name door de realisatie van windparken op de Noordzee komt de komende decennia veel ‘groene stroom’ beschikbaar die via het netwerk van Tennet onder andere op de Maasvlakte aan land komt. Door elektrolyse kun je met deze stroom watermoleculen splitsen in zuurstof en waterstof. Dat laatste is op verschillende manieren toepasbaar. Het kan worden gebruikt als transportbrandstof en het kan worden bijgemengd in het gasnetwerk. Een voordeel van waterstof is dat het makkelijker kan worden opgeslagen dan elektriciteit waardoor pieken in de productie van wind- en zonne-energie opgevangen kunnen worden. Daarnaast is waterstof toepasbaar in industriële processen zoals waar dit onderzoek zich op richt.

Voor de raffinage van olie en de productie van brandstoffen is veel energie nodig. Traditioneel wordt hiervoor fossiele energie ingezet. Genoemde partijen gaan nu onderzoeken wat ervoor nodig is om een installatie te realiseren die op commerciële schaal duurzaam opgewekte elektriciteit omzet in waterstof en deze toe te passen in het productieproces van de BP raffinaderij in Rotterdam. Toepassing van waterstof is daarmee een belangrijke stap in de verduurzaming van de productie van brandstoffen in Rotterdam. Voor zover bekend wordt dit project uniek in zijn omvang. Bestaande power-to-gas installaties zoals de pilot unit van Stedin Infradiensten in Rozenburg hebben een fractie van de beoogde capaciteit van dit project.

Het onderzoek moet medio 2017 zijn afgerond. Dan moet duidelijk zijn wat een waterstoffabriek van deze omvang kost, welke aanpassingen in het productieproces van BP nodig zijn, wat nodig is om te zorgen dat deze manier van produceren en de regelgeving op elkaar aansluiten en hoe de business case van een dergelijk project eruit ziet. TNO kijkt specifiek naar de regulering in de keten rondom ‘groene waterstof’ als ook de synergie tussen waterstofproductie en energie uit wind op zee. Partijen zijn positief gestemd over de uitkomsten van dit onderzoek en daarmee de haalbaarheid van grootschalige toepassing van hernieuwbare waterstof in de productie van brandstoffen.

De platforms zijn grotendeels gemaakt van gerecycled kunststof. Dankzij de installatie van de drie plastic winningsplatforms op deze locaties blijft het plastic binnen de kunststofkringloop, waardoor verwerking van het plastic mogelijk is. Initiatiefnemer Ramon Knoester vertelt: “Het water is in veel Nederlandse steden het laagste punt, waardoor helaas afval zich verzamelt in onze rivieren. Als we in de stad en in de Rotterdamse haven zorgen dat we al het plastic opvangen, voorkomen we actief de groei van de plastic soep in onze zeeën en oceanen. Zo kan Rotterdam een schoolvoorbeeld worden voor havensteden overal ter wereld. De realisatie van de eerste drie winningsplatforms is een belangrijke stap richting een plastic vrije rivier”. De gemeente Rotterdam investeert mee in een schonere stad en haven dankzij een bijdrage uit CityLab010.

Lees ook een recent artikel over hoe de Maeslantkering functioneert en een nieuwsbericht over de verificatiesluiting

“Voor wie ambities heeft in de maritieme maakindustrie of andere maritieme of aanpalende sectoren, is het nu het moment om zich te melden in Dordrecht”, steekt Rik Dalmeijer, gebiedsmanager Dordrecht Inland Seaport, namens het Havenbedrijf Rotterdam, van wal. “Nu is er nog van alles mogelijk en is er voldoende ruimte beschikbaar om groei, innovatie en duurzame ontwikkeling een plek te geven. De interesse neemt echter elke week toe. Mooi, want Dordt heeft veel te bieden.” Dalmeijer duidt dan onder andere op het feit dat Dordrecht Inland Seaport integraal onderdeel uitmaakt van de Maritieme Topregio Drechtsteden, één van de belangrijkste maritieme clusters ter wereld. “Aan klandizie, maar ook aan kruisbestuiving geen gebrek.”

Diep water

Een andere USP is de unieke ligging van de haven van Dordrecht op het kruispunt van zeevaart, binnenvaart, spoor en weg. Dordrecht ligt zowel aan de Oude Maas en de Dordtse Kil. Binnenvaart- en zeeschepen varen in ongeveer drie uur vanaf de Noordzee en de terminals op de Rotterdamse Maasvlakte naar Dordrecht. En vanaf daar zijn er zowel per spoor, rijksweg als binnenvaart goede verbindingen met Moerdijk, Antwerpen en Duitsland. Die bereikbaarheid wordt ook door John van Belle, directeur van de Agro Delta Groep genoemd als reden om zich er te vestigen. “Dordrecht heeft als voordeel dat je hier dicht bij de snelweg zit en dat je snel aanrijdt en ook weer snel onderweg bent. Bovendien hebben we hier diep vaarwater. We hebben bijna tien meter voor de kant.”

Mentaliteit

Rutger Kouwenhoven, regional director Europe van kraanverhuurbedrijf Sarens, voelt zich nog om andere redenen thuis in Dordrecht. “De Dordtse mentaliteit spreekt ons aan, maar ook onze markt bevindt zich voor een groot deel in de Drechtsteden. We doen veel in de zware industrie en scheepsbouw, wat veel plaatsvindt in Zwijndrecht, Dordrecht, Sliedrecht en Papendrecht.”

11 hectare

“Er is op dit moment nog zo’n 11 hectare van de 170 hectare tellende haven beschikbaar om direct, met of zonder kade, in erfpacht uit te geven”, aldus Dalmeijer. “De verschillende kavelgroottes en de spreiding van de toegestane milieucategoriën zorgen voor uiteenlopende mogelijkheden. Daarnaast zijn er ook diverse bedrijfspanden en loodsen te huur en te koop. Volop kansen in Dordrecht dus.”

Bron + foto: Dordrecht Inland Seaport

“Voor wie ambities heeft in de maritieme maakindustrie of andere maritieme of aanpalende sectoren, is het nu het moment om zich te melden in Dordrecht”, steekt Rik Dalmeijer, gebiedsmanager Dordrecht Inland Seaport, namens het Havenbedrijf Rotterdam, van wal. “Nu is er nog van alles mogelijk en is er voldoende ruimte beschikbaar om groei, innovatie en duurzame ontwikkeling een plek te geven. De interesse neemt echter elke week toe. Mooi, want Dordt heeft veel te bieden.” Dalmeijer duidt dan onder andere op het feit dat Dordrecht Inland Seaport integraal onderdeel uitmaakt van de Maritieme Topregio Drechtsteden, één van de belangrijkste maritieme clusters ter wereld. “Aan klandizie, maar ook aan kruisbestuiving geen gebrek.”

Diep water

Een andere USP is de unieke ligging van de haven van Dordrecht op het kruispunt van zeevaart, binnenvaart, spoor en weg. Dordrecht ligt zowel aan de Oude Maas en de Dordtse Kil. Binnenvaart- en zeeschepen varen in ongeveer drie uur vanaf de Noordzee en de terminals op de Rotterdamse Maasvlakte naar Dordrecht. En vanaf daar zijn er zowel per spoor, rijksweg als binnenvaart goede verbindingen met Moerdijk, Antwerpen en Duitsland. Die bereikbaarheid wordt ook door John van Belle, directeur van de Agro Delta Groep genoemd als reden om zich er te vestigen. “Dordrecht heeft als voordeel dat je hier dicht bij de snelweg zit en dat je snel aanrijdt en ook weer snel onderweg bent. Bovendien hebben we hier diep vaarwater. We hebben bijna tien meter voor de kant.”

Mentaliteit

Rutger Kouwenhoven, regional director Europe van kraanverhuurbedrijf Sarens, voelt zich nog om andere redenen thuis in Dordrecht. “De Dordtse mentaliteit spreekt ons aan, maar ook onze markt bevindt zich voor een groot deel in de Drechtsteden. We doen veel in de zware industrie en scheepsbouw, wat veel plaatsvindt in Zwijndrecht, Dordrecht, Sliedrecht en Papendrecht.”

11 hectare

“Er is op dit moment nog zo’n 11 hectare van de 170 hectare tellende haven beschikbaar om direct, met of zonder kade, in erfpacht uit te geven”, aldus Dalmeijer. “De verschillende kavelgroottes en de spreiding van de toegestane milieucategoriën zorgen voor uiteenlopende mogelijkheden. Daarnaast zijn er ook diverse bedrijfspanden en loodsen te huur en te koop. Volop kansen in Dordrecht dus.”

Foto: Ronald Paul (9de van links) te midden van drie nieuwe klanten voor (letterlijk en figuurlijk) de Grofsmederij op RDM Rotterdam (foto Ries van Wendel de Joode)

De ingebruikname van de Grofsmederij door de drie bedrijven past in het beleid van het Havenbedrijf om van RDM Rotterdam het centrum van de innovatieve Rotterdamse maakindustrie voor het haven- en industriecomplex te maken”, aldus COO Ronald Paul die tekende namens het Havenbedrijf. Jeffrie Tieirie (CEO Vertidrive), Marc Goedkoop (directeur McAubel) en Jerry Bakx (directeur KWINT Offshore) deden dat namens hun bedrijf. Waarschijnlijk zal begin maart McAubel als eerste verhuizen naar de Grofsmederij.

MgAubel

Het bedrijf MgAubel is al actief in het Innovation Dock van RDM Rotterdam. Het tekende in september 2015 reeds een overeenkomst met het havenbedrijf om zogenoemde ‘Mineral Composites’ te testen in de haven. Het gaat om een door MgAubel ontwikkelde, nieuwe generatie ‘high-tech’ materiaal met snelle uitharding, duurzame en milieuvriendelijke eigenschappen. Het Havenbedrijf wil dit product inzetten voor de reparatie van betonnen infrastructuur en onderzoekt nu hoe het zich houdt onder operationele condities met golfslag en zout water.

Vertidrive

Vertidrive is een bedrijf dat is gespecialiseerd in het ontwerpen en produceren van robots die voor onderhoud worden gebruikt op verticale elementen in de maritieme en petrochemie markt. Het bedrijf is aan het expanderen , zocht een bedrijfsruimte in een inspirerende omgeving voor de 24 medewerkers en verhuist in het voorjaar naar RDM Rotterdam.

KWINT Offshore

KWINT, opgericht in 1883, is van oudsher een speler op het gebied van hijs- en hefmiddelen. In recente jaren werden daarom ook klanten in de industrie, bouw, transport en windenergie bediend. Het bedrijf maakt nu de stap naar de offshore. Ook in een grijs verleden was KWINT toeleverancier voor de scheepvaart.

Grofsmederij/ketelmakerij

De Ketelmakerij (eerste gebouw uit 1920) en de Grofsmederij (eerste gebouw
uit 1938) aan de oostkant van het RDM-terrein ontstonden na de uitbreiding van de werf in 1918. De gebouwen werden ontworpen voor de productie én reparatie van ketels
en grootschalige machine-onderdelen. De Amsterdamse architect Herman Ambrosius Jan Baanders (1876-1953) ontwierp de gevels van de Ketelmakerij. Hij had op dat moment al het hoofdgebouw ontworpen en de eerste fase van het tuindorp Heijplaat. Kenmerkend voor de ruimte zijn de oersterke vloeren die ideaal zijn voor offshore-activiteiten.

Monopiles zijn funderingen voor windmolens op zee. Ze wegen tot wel 1150 ton per stuk. In totaal worden er vandaag vier monopiles geladen. Samen met vier zogenoemde ‘transition pieces’. Dat zijn de verbindingsstukken waarmee de torens met windturbines op de monopiles worden verbonden. Naar verwachting vertrekt de Innovation vannacht alweer naar het windpark aan de oostkust van het Verenigd Koninkrijk om daar de monopiles te installeren. De komende weken zullen meer van dergelijke transporten volgen. Het publiek kan de activiteiten van Sif Group op de voet volgen tijdens de rondvaarten vanuit FutureLand, het informatiecentrum van Havenbedrijf Rotterdam op de Maasvlakte.

Monopiles-afdeling

Het beursgenoteerde staalconstructiebedrijf Sif bouwt sinds de zomer van 2015 in een sneltreinvaart de vestigingsplaats van zijn monopiles-afdeling op een 42 hectare groot terrein van Maasvlakte 2. Inmiddels is de kolossale assemblage- en coatinghal al in gebruik genomen. Op dit moment worden twee monopiles met een maximale lengte tot 80 meter per week opgeleverd. In juli 2017 moet het bedrijfsterrein volledig gereed zijn.

Innovation

De bijna vijf jaar oude Innovation heeft een krachtige kraan van 1500 ton en een laadcapaciteit tot 8000 ton. Het jack-up hefvaartuig laadt en installeert 120 meter hoge windturbines met een vermogen van 6 MW+, evenals zware funderingen in waterdieptes tot 65 meter. Dankzij de all-in-one oplossing van laden, vervoeren en installeren is de Innovation volledig zelfvoorzienend.

Sinds het begin van de dienst in 2011 heeft John Blesgraaf, manager Customer Services van het Rail Service Center Rotterdam, gestaag de ladingen van en naar Tsjechië en Slowakije zien groeien. “De transittijd van de trein naar Praag is ongeveer 24 uur en dat is voor de klanten van Metrans heel acceptabel. Het soort goederen is heel divers: chemie, elektronica, healthcare, food, soms wat bulk, noem maar op. De meeste goederen zijn zogenaamde continentale goederen. Dat wil zeggen dat deze goederen afkomstig zijn van, of bestemd zijn voor, warehouses of fabrieken in Nederland. Daarnaast hebben we nog 15 procent short sea. Er is relatief weinig deep sea.”

Vanuit Praag rijdt de trein in de helft van de gevallen door naar het Tsjechische Cesá Trebova. Ook zijn er vanuit Treda aansluitende treinen op Oostenrijk, Hongarije en Slovenië. RSC verzorgt voor de shuttle het lokaal operationeel management. “Bij RSC Rotterdam doen we niet alleen fysieke activiteiten, zoals overslag, opslag en de inspectie van containers, wissellaadbakken en trailers, maar dus ook de operationele agenturen. Alle commerciële activiteiten worden in Praag gedaan en daar worden ook de boekingen voor de Rotterdam-treinen gedaan. Deze komen per Electronic Data Interchange (EDI) naar ons en wij zorgen voor de rest: het voortransport, de planning, het laden, de documentatie, et cetera.”

“Af en toe worden de collega’s van Operations wel eens gek van ons. De klanten van Metrans hebben nog zeer regelmatig ‘bijboekers’ of ‘omboekers’ als de trein op punt van vertrek staat. Met gezamenlijke inspanning van Operations en Customer Services lukt het doorgaans om deze wensen in te vullen en de trein toch op tijd te laten vertrekken; want dat is heilig!”

Wat volgens Blesgraaf bijdraagt aan het succes van de shuttle is de focus op innovatie van Metrans. “Een mooi voorbeeld is de 80 voets-wagon die ze zelf hebben ontworpen en laten bouwen. Met 40 voets-containers is het natuurlijk efficiënt om er twee op een 80 voets-wagon te laden. Dit zijn echter tamelijk dure wagons omdat er standaard zes assen onder zitten. Metrans heeft bedacht dat dit, gelet op het gewicht, lang niet altijd nodig is en heeft vervolgens een 80 voets-wagon ontwikkeld die met vier assen toe kan en waarbij de aslasten toch niet worden overschreden. Dat drukt de kosten en verbetert de concurrentiepositie van het spoor.”

Bron: Spoor in Cijfers 2016 van Rail Cargo
Foto: Roel Hemkes