Zeevaart

In dit tweede seizoen van ‘De haven van Rotterdam’ wordt opnieuw een uniek kijkje gegeven achter de schermen van deze wereldhaven, waar maar liefst 90.000 mensen werken en jaarlijks zo’n 140.000 schepen binnenkomen. We volgen ‘oude bekende’ karakters als sjorders Karel & Rachid en duikers Jaap & Dion, maar zien ook nieuwe gezichten zoals matroos Frank, Robin en Jasper van de havenpolitie, en Arno die een intrigerend kijkje geeft in zijn werk op een vuilnisboot. Bovendien wordt in dit nieuwe seizoen nog duidelijker in kaart gebracht hoe de verschillende ‘helden van de haven’ met elkaar samenwerken. Hiermee geeft de serie van begin tot eind een mooi inzicht in de grootse en zeer technische processen van de haven.

De Haven van Rotterdam2 is van zondag 12 november tot en met zondag 24 december om 21:00 uur te zien bij Discovery.
De eerste aflevering op 12 november gaat specifiek over de Wereldhavendagen.

Versimpelen
Eduard Backer, managing director CMA CGM Holland, kon zich daar wel in vinden. “Leuk initiatief! Bij ons is innovatie vanzelfsprekend ook een groot thema. Het gaat dan bijvoorbeeld over de kwaliteit van onze processen, de aansluiting van terminals op achterlandmodaliteiten of hoe digitalisering de douaneprocessen kan versimpelen. Ook de optimalisering van de digitale communicatie met onze klanten, bijvoorbeeld bij het boeken van een container is een onderwerp, dus ik was wel benieuwd naar de bijeenkomst. Ik heb naderhand meteen een afspraak gemaakt met één van de sprekers, dus dat was zeker nuttig.”

Kruisbestuiving
“De grote opkomst onderstreept nog maar eens dat de interesse in innovatie in de logistiek groot is”, aldus Sijbrand Pot, business innovation bij Contargo. “Het leeft! Wij zijn zelf druk bezig om door middel van de inzet van IoT de transparantie in de keten verder te verbeteren. De tarieven zijn nu al volledig inzichtelijk online, maar straks kun je realtime jouw lading volgen tot je deur. Tijdens zo’n bijeenkomst doe je dan toch weer verdere inspiratie op.” Ook Mark Jansen, director operations van Hupac, was met die insteek present. “De inzet van big data en wat je daar door middel van algoritmes uit kunt halen, is bij ons actueel. Op ‘Appetite for Innovation’ spreekt de kruisbestuiving tussen de verschillende netwerken me aan. Leuk dat er ook veel jonge mensen bij aanwezig zijn. Het is een prima concept zo. Je hebt ook nog wat aan de rest van je dag.”

Bron: HbR

In de Nederlandse zeehavens en het bijbehorende havenindustrieel-complex werkten in 2016 ruim 180.000 mensen. De totale directe en indirecte toegevoegde waarde kwam uit op 41,2 miljard euro. “We zijn trots op de mooie economische ontwikkelingen bij de Nederlandse zeehavens, maar maken ons tegelijkertijd ook zorgen om het steeds verder uit het lood gerakend gelijke speelveld met de havens in onze buurlanden”, aldus Ronald Paul, voorzitter van de Brancheorganisatie Zeehavens. “Gelukkig bevat het Regeerakkoord veel voorstellen om die balans te herstellen. We roepen Cora van Nieuwenhuizen, de nieuwe minister van Infrastructuur en Waterstaat, op om de aangekondigde maatregelen snel in te voeren om daarmee lading, toegevoegde waarde, de ingezette innovatie en banen veilig te stellen.”

Maritieme sector in mineur
De positieve ontwikkeling in de zeehavens vindt niet overal in de maritieme sector navolging. Bij de aanbieding van de Havenmonitor werd ook de Maritieme Monitor 2017 overhandigd aan Wim van Sluis, voorzitter Nederland Maritiem Land. Daaruit blijkt dat 2016 een moeizaam jaar voor de Nederlandse maritieme sector was. De directe toegevoegde waarde daalde met 2,9 procent en de directe werkgelegenheid nam af met 0,2 procent. Vooral maritieme bedrijven in het Noorden maakte moeilijke tijden door met faillissementen, reorganisaties en doorstarts als gevolg. Zoals gemeld ging het bij de havens, maar ook bij de grote jachtbouw en de visserij wel goed. Daarnaast lijkt de bodem van de crisis in de jachtbouw/watersportindustrie bereikt.

Niet rooskleurig
Uit de Maritieme Monitor blijkt verder dat de vooruitzichten voor 2017 niet rooskleurig zijn. Overcapaciteit in de (zee)scheepvaart zorgt voor (te) lage vrachtprijzen. En zorgt in binnen- en buitenland voor lege orderboeken in de scheepsbouw. De aanhoudende malaise in de offshore drukt ook op deze sector. Niet alleen door het uitblijven van nieuwbouworders, maar ook doordat de omvang van de scheepsreparaties afneemt. Wat weer een negatief effect op de maritieme toeleveranciers heeft. Positief is wel de ontwikkeling van alternatieve energievormen zoals ‘wind op zee’, dat deze zelfde offshore sector nieuwe activiteiten oplevert. Welke bijdrage dat kan gaan leveren is nog onzeker. De komende jaren kan de ‘Brexit’ voor de Nederlandse vissers en de gehele Europese visserij een grote impact hebben, omdat mogelijk wordt besloten de Britse wateren alleen toegankelijk te maken voor Britse vissers. Het maritieme cluster heeft in 2016 dan ook nog niet kunnen profiteren van het herstel van de wereldeconomie. Naar verwachting zal dit ook in 2017 nog niet gebeuren. De verwachting is wel dat de wereldhandel zich positief zal blijven ontwikkelen. Daarom zijn de lange termijn verwachtingen voor de maritieme cluster niet negatief.
Wim van Sluis: “Het regeerakkoord biedt een aantal concrete aanknopingspunten om het cluster erbovenop te helpen. Zoals de voorgestelde Green Deal met de zeevaart, binnenvaart en de havens. Maar ook de uitbreiding van de SDE regeling, extra budget voor defensie, onderzoek en de kennisinstellingen.”

Download de monitoren
De Maritieme Monitor wordt in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat uitgevoerd door Ecorys en geeft een beeld van de economische ontwikkeling, arbeidsmarkt en innovatie van het maritieme cluster en de elf onderliggende maritieme sectoren. De monitor komt tot stand in nauwe samenwerking met Nederland Maritiem Land. Daarnaast voert Erasmus UPT voor het ministerie de Havenmonitor uit, die tevens de economische ontwikkeling van het niet-maritieme bedrijfsleven in de zeehavens in beeld brengt. Sinds 2013 sluiten de gegevens op elkaar aan, zodat een compleet beeld resulteert van de maritieme cluster en de havens. De maritieme monitor is via www.maritiemland.nl te downloaden en de havenmonitor via www.havenmonitor.nl.

“We vinden het geweldig dat North Sea Jazz een nieuwe name giving partner heeft gevonden. En dat het een krachtige partner als NN is geworden. Dat betekent een geweldige impuls voor het festival en voor Rotterdam als festivalstad”, aldus Richard van der Eijk, hoofd Communications & External AffairsCommunications & External Affairs van het Havenbedrijf.

Sponsoring Havenbedrijf
Het Havenbedrijf had deze zomer al aangegeven graag plaats te maken voor een andere ‘name giving sponsor’. Het Havenbedrijf zet het communicatie-instrument sponsoring primair in om de band tussen stad en haven zichtbaar te maken en te verstevigen en om de stad aantrekkelijk te houden als vestigingsplaats. Daarnaast ondersteunt het evenementen om relaties te ontvangen. Zo sponsort het de Wereldhavendagen, het Educatief Informatie Centrum op de Landtong Rozenburg en het beeldscherm op Rotterdam Centraal vooral om bij diverse doelgroepen de band tussen stad en haven te verstevigen.

Havenbedrijf is een maatschappelijk betrokken organisatie en wil in de volle breedte een constructieve bijdrage leveren aan de stad Rotterdam. Enerzijds aan het haven- en industriegebied, maar zeker ook aan de leefbare stad en haar bewoners. Het draagt daarom bij aan organisaties en evenementen op het gebied van cultuur, sport en recreatie door middel van sponsoring en subsidies.

Daarnaast sponsort het Havenbedrijf belangrijke Rotterdamse instellingen/iconen als het Rotterdams Philharmonisch Orkest, Feyenoord, De Doelen, Boymans van Beuningen en het Nieuwe Luxor en Diergaarde Blijdorp. Het wil Rotterdam aantrekkelijk houden als vestigingsplaats, als stad om in te wonen en daar leveren deze organisaties een belangrijke bijdrage aan. Om dezelfde redenen ondersteunt het ook typisch Rotterdamse evenementen als North Sea Jazzfestival, CHIO en het ABN AMRO Tennistoernooi. De toegangsbewijzen die het als tegenprestatie ontvangt, zet het in om relaties te ontvangen.

Inclusief subsidies die het Havenbedrijf levert aan SmartPort, Rotterdam Port promotion Council, Havenvereniging & Jong Havenvereniging gaat het om een bedrag van enkele miljoenen euro’s.

CCS is onderdeel van een breed palet maatregelen voor CO₂-reductie, naast fundamentele innovaties in productieprocessen en –ketens, zoals biobased industrie, hernieuwbare energie, elektrificatie van de industrie, recycling, ontwikkeling van waterstof als energiedrager, geothermie etc. om de economie te verduurzamen. CCS wordt vooral beschouwd als een kosteneffectieve en snel toepasbare oplossing die er gedurende de transitie voor zorgt dat klimaatdoelstellingen kunnen worden gehaald.

Havenbedrijf Rotterdam, Gasunie en EBN onderzoeken daarom gezamenlijk de mogelijkheden om een basisinfrastructuur te realiseren voor het verzamelen en transporteren van CO₂ in het Rotterdamse havengebied, dat vervolgens opgeslagen kan worden in (lege) olie- en gasvelden onder de Noordzee.

Planning is deze haalbaarheidsstudie rond de jaarwisseling af te ronden. Bij een positieve uitkomst volgt dan verdere uitwerking van het project (engineering, governance, aansprakelijkheden, business case etc.). Het streven is om in 2018 een investeringsbeslissing te nemen. Het systeem kan dan in 2020 operatoneel zijn. De ambitie is om vanaf 2020 2 miljoen ton CO₂ per jaar op te slaan oplopend naar 5 miljoen ton per jaar in 2030. Alle industrieën in Rotterdam samen stootten in 2015 bijna 30 miljoen ton CO₂ uit.

Gasunie, Havenbedrijf en EBN gaan in het kader van de studie uit van een robuuste basisinfrastructuur voor transport en opslag (een ‘backbone’), waar diverse bedrijven hun CO₂ in kwijt kunnen. Door deze ringleiding (‘backbone’) en opslaginfrastructuur als een ‘collectieve voorziening’ op te zetten, zijn er belangrijke kostenvoordelen. De verwachting is dat dit ook gunstig doorwerkt in het Rotterdamse vestigingsklimaat, waar industrie straks met een lagere CO₂-footprint zal kunnen produceren dan elders.
Er lopen gesprekken met verschillende bedrijven in de chemie en raffinagesector over het afvangen en leveren van CO₂. Tot aanleg van de infrastructuur wordt pas overgegaan als duidelijk is dat bedrijven ook daadwerkelijk van het systeem gebruik gaan maken.

Het ligt in de bedoeling om, naast opslag onder de Noordzee, ook meer CO₂ aan tuinders te leveren en in de toekomst mogelijk ook aan andere (industriële) afnemers (CCU). Twee bedrijven, Alco en Shell, leveren nu al CO₂ aan de glastuinbouw in het Westland. Tuinders gebruiken dit om hun gewassen sneller te laten groeien. Onder invloed van zonlicht zetten planten CO₂ en water om in glucose en zuurstof.

CCS wordt op verschillende plaatsen in de wereld, met name buiten Europa, al succesvol toegepast. Eerdere initiatieven in Nederland vonden geen doorgang. De reden waarom dit nieuwe project als kansrijk wordt gezien is dat het nu gaat om opslag van CO₂ onder de Noordzee (niet onder land, zoals destijds beoogd bij Barendrecht), waarbij de CO₂ afkomstig is van industrie (niet van kolencentrales, zoals in het recent gestopte ROAD-initiatief) waarvoor op korte termijn geen volledig circulair of biobased alternatief is. Alle betrokken partijen zijn zich ervan bewust dat maatschappelijk draagvlak even wezenlijk is voor realisatie als technische, financiële en economische aspecten dat zijn.

Om de hinder zo veel mogelijk te beperken wordt de sloop gecombineerd met regulier onderhoud aan de nieuwe brug. In verband met de sloop- en onderhoudswerkzaamheden is de Oude Maas gestremd voor het scheepvaartverkeer en gelden er afsluitingen voor het wegverkeer en voor (brom)fietsers en voetgangers.

Betere doorstroming scheepvaart
Begin volgend jaar is de sloop zover gevorderd dat de scheepvaart de oostelijke doorvaart van de Nieuwe Botlekbrug kan gebruiken. Schepen van beide kanten kunnen dan de brug tegelijk passeren en hoeven dan niet meer op elkaar te wachten. Dit scheelt ook in de duur van een brugopening voor het wegverkeer. Er zijn dan 2 doorvaartopeningen met elk een doorvaartbreedte van ruim 87 m beschikbaar waardoor schepen makkelijker kunnen manoeuvreren. Goed nieuws voor de doorstroming en veiligheid op het water. Tot er gebaggerd is, is de diepgang van de oostelijke doorvaart nog wel tijdelijk beperkt tot circa 7 m (per week passeren gemiddeld 4 schepen met een diepgang van meer dan 7 m).

Afsluitingen voor wegverkeer
Voor het wegverkeer gelden de volgende afsluitingen van de nieuwe Botlekbrug (inclusief op- en afrit Digna Johannaweg):
›zaterdag 11 november van 02.00 uur tot zondag 12 november 24.00 uur
›zondag 19 november van 13.00 tot 16.00 uur
›woensdag 22 november van 22.00 uur tot donderdag 23 november 05.00 uur
›zondag 3 december van 12.00 tot 16.00 uur
›woensdag 13 december van 22.00 uur tot donderdag 14 december 05.00 uur

Verkeer moet er rekening mee houden dat in verband met voorbereidingen voor de afsluitingen de opritten eerder afgesloten kunnen zijn.

Stremmingen voor scheepvaartverkeer
In verband met de sloopwerkzaamheden is de Oude Maas gestremd voor al het scheepvaartverkeer op de volgende data:
›zaterdag 11 november van 02.00 tot 18.30 uur (doorvaartmogelijkheid tussen 09.30 en 12.00 uur)
›zondag 19 november van 06.00 tot 18.00 uur
›zondag 3 december van 06.00 tot 18.00 uur

Mochten de sloopwerkzaamheden op 11 november niet of deels niet doorgaan dan worden deze verplaatst naar zondag 12 november van 02.00 tot 18.30 uur. Ook dan is er voor de scheepvaart een doorvaartmogelijkheid gecreëerd tussen 09.30 en 12.00 uur.

In verband met onderhoudswerkzaamheden is de Oude Maas gestremd op de volgende data:
›woensdag 13 december van 22.00 uur tot donderdag 14 december 05.00 uur
›woensdag 22 november van 22.00 uur tot donderdag 23 november 05.00 uur

Afsluitingen (brom)fietsers
De nieuwe Botlekbrug is voor (brom)fietsers afgesloten op:
›zaterdag 11 november 02.00 uur tot zondag 12 november 24.00 uur
›zondag 19 november en zondag 3 december van 08.00 tot 18.00 uur
›woensdag 22 november van 22.00 uur tot donderdag 23 november 05.00 uur
›woensdag 13 december van 22.00 uur tot donderdag 14 december 05.00 uur

Reservedagen
Bij onvoorziene omstandigheden en slecht weer kan het zijn dat de werkzaamheden uitgesteld en verschoven worden naar de geplande reservedagen. Reservedagen zijn zondag 12 en zondag 17 december.

Omleidingen wegverkeer
Doorgaand verkeer kan via de Botlektunnel. Verkeer van en naar Hoogvliet wordt omgeleid via de Spijkenisserbrug. De omleiding wordt met gele borden aangegeven. Routeplichtige gevaarlijke stoffen worden omgeleid via de eilandenroute.

Omleidingen langzaam verkeer
Voetgangers en (brom)fietsers worden omgeleid via de Spijkenisserbrug en Hartelbrug. De extra reistijd bedraagt 15 minuten. De omleiding wordt met gele borden aangegeven.

Gratis sms-service Rijkswaterstaat bij afsluitingen en stremmingen
Door BBRUG AAN te sms’en naar 3669 kunnen (vaar)weggebruikers zich aanmelden voor de gratis sms-service zodat zij direct op de hoogte zijn van (langdurige) afsluitingen van de Botlekbrug en stremmingen van de Oude Maas.

Hinder voor de omgeving
Vanaf 20 november wordt de betonnen pijler aan de oostzijde gesloopt. Dit gebeurt op werkdagen tussen 07.00 en 19.00 uur. Hiervoor gebruikt de aannemer een hydraulische sloophamer. Dit veroorzaakt geluidshinder voor de directe omgeving.

Over de Botlekbrug
De nieuwe Botlekbrug, een van de grootste hefbruggen in Europa, is sinds 2015 in gebruik. De brug is een belangrijke schakel voor weg-, spoor- en scheepvaartverkeer. De afmetingen, het gewicht en de aanwezige techniek maken de brug uniek. Het belangrijkste voordeel van de nieuwe Botlekbrug is dat deze meer weg- en treinverkeer aan kan dan de oude brug (meer rijstroken). De nieuwe brug is ook hoger, waardoor deze minder vaak open hoeft (van 50 naar 20 openingen per dag). Gemiddeld gaat de brug 6.000 keer per jaar open om schepen te laten passeren. De gemiddelde duur van een opening is 11 minuten.

De oefening is bedoeld om ondernemingen en instanties in de haven bewuster en weerbaarder te maken voor digitale bedreigingen. De uitkomsten worden geanalyseerd en de lessen hieruit worden gedeeld met de deelnemers.

Vitaal Proces
De afwikkeling van het scheepvaartverkeer in de Rotterdamse haven is door de rijksoverheid als vitaal proces benoemd. Dat betekent dat het voor Nederland van groot belang is dat deze afwikkeling zo goed en vlot mogelijk verloopt.
Dat was in april 2017 het startpunt van een collectieve crisisaanpak op het gebied van cyber in de Rotterdamse haven. ‘CyberNautics2017’ is een belangrijke mijlpaal in die ontwikkeling.

Deze benadering is geïnitieerd door alle partners in de haven, waaronder het Havenbedrijf Rotterdam, het Loodswezen, digitale havendienstverlener Portbase, de verschillende containerterminals en reders en het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC). De aanpak is ontwikkeld in samenwerking met consultantbureau Berenschot en bestond uit diverse voorbereidende trainingen en de oefening op 2 november.

In juni 2017 bleek een cyberaanval de Rotterdamse haven te hebben geraakt. Hoewel de aanval beperkt bleef tot één onderneming, is het van belang gebleken dat niet alleen individuele bedrijven, maar ook ketens van ondernemingen inzicht hebben in hun digitale afhankelijkheden en wat zij kunnen en moeten doen in geval van een cyberaanval.

FERM
In 2016 is FERM gelanceerd, een programma dat het bewustzijn over digitale kwetsbaarheden en risico’s bij bedrijven in de Rotterdamse haven verhoogt. Ondernemingen in en rondom de haven van Rotterdam wordt aangeraden zich aan te melden bij FERM en deel te nemen aan de verschillende activiteiten op het gebied van het verder versterker van cyberweerbaarheid.

Meer informatie over FERM.

Kijk hier naar een korte introductievideo van FERM:

De vestiging van het Offshore Center Rotterdam past in het beleid van het Havenbedrijf om de van oorsprong sterk ontwikkelde Rotterdamse cluster van bedrijven in offshore en maritieme sector verder te ontwikkelen.

70 ha land, 1600 m kade
Het Offshore Center komt in de Prinses Alexiahaven tegen de zeewering te liggen ter hoogte van de ligplaats van de Pioneering Spirit. Het wordt een centrum waar topbedrijven samenwerken in de markten offshore wind, decommissioning en olie & gas met activiteiten als constructie, assemblage, heavy lift, logistiek en (de)mobilisaties. Zowel op het gebied van offshore windparken als decommissioning liggen hier de komende jaren volop kansen. Door het Offshore Center kan de haven daarop tijdig inspelen en de verwachte groei in de offshore aan Rotterdam binden. In totaal wordt het Offshore Center 70 hectare groot en beschikt het straks over 1600 meter ‘heavy load’ diepzeekade met de benodigde bijbehorende infrastructuur.

Offshore in Rotterdam
Van oudsher is Rotterdam een toonaangevende haven voor de maritieme industrie. Er zijn zo’n 900 bedrijven actief in deze sector. Die positie is gebaseerd op de scheepsbouw en olie- en gassector. Sinds enige tijd heeft het Havenbedrijf offshore als speerpunt van zijn beleid, met als belangrijkste aandachtsgebieden windenergie en decommissioning. Dat leidde onder meer tot de afbouw van de Pioneering Spirit en de vestiging van Sif (een bedrijf dat is gespecialiseerd in het produceren van funderingen van windturbines).

In dit verband hebben vorig jaar enkele Rotterdamse bedrijven een manifest getekend: ‘Rotterdam Offshore Wind Coalition’. Daarnaast faciliteren het Havenbedrijf Rotterdam en de Rotterdam Port Promotion Council de Rotterdam Offshore Community. De community heeft als doel om deze bedrijven met elkaar te verbinden en zo samenwerking, kennisdeling en business binnen het cluster en daarbuiten te stimuleren. Een volgende stap is de ontwikkeling van het Offshore Center Rotterdam.

AIDAprima gaat nu cruises Tenerife – Gran Canaria varen. Op 15 maart volgt de AIDAperla het schip op. Dit zusterschip zal ook wekelijks Rotterdam aandoen en net als de AIDAprima zijn stroom betrekken van een truck met LNG als het voor de kant ligt van CruisePortRotterdam.

De AIDAprima arriveerde voor de eerste maal op 5 mei 2006 om wekelijks te varen tussen Hamburg, Southampton (Londen), Le Havre (Parijs), Zeebrugge (Brussel) en Rotterdam. Er kunnen maximaal 4200 passagiers aan boord. Door de komst van het schip steeg het aantal calls van cruiseschepen in de Rotterdamse haven aanzienlijk.